Η τέχνη αλλάζει μορφή – και μαζί της, αλλάζει και ο τρόπος που τη δημιουργούμε και τη βιώνουμε. Στην ψηφιακή εποχή, τα πινέλα έχουν αντικατασταθεί από γραφίδες και ο καμβάς βρίσκεται στην οθόνη.
Η μετάβαση από τα φυσικά στα ψηφιακά μέσα δεν έγινε απότομα, αλλά σταδιακά. Εφαρμογές όπως το Procreate, το Photoshop και το Krita έδωσαν σε καλλιτέχνες εργαλεία που δεν περιορίζονται από το χαρτί ή τον καμβά. Τα layers, τα brushes, τα χρώματα, και οι τρόποι ανάμιξής τους δεν έχουν πια όρια. Ένας καλλιτέχνης μπορεί να πειραματιστεί με τεχνικές, να διορθώσει, να αποθηκεύσει χιλιάδες εκδοχές του έργου του, χωρίς να χάνει τίποτα.
Αυτό που κάνει την ψηφιακή τέχνη τόσο ισχυρή, δεν είναι μόνο η τεχνική ευκολία αλλά και η προσβασιμότητα. Ένα tablet κι ένα stylus φτάνουν για να ξεκινήσει κάποιος, χωρίς το κόστος χρωμάτων, καμβάδων, ή χώρου. Νέοι δημιουργοί βρίσκουν κοινό μέσα από πλατφόρμες όπως το Instagram, το ArtStation ή το Behance, χωρίς να χρειάζονται γκαλερί ή φυσική έκθεση.
Παράλληλα, η εμφάνιση των NFTs έφερε για πρώτη φορά τη δυνατότητα πώλησης μοναδικών ψηφιακών έργων. Ένας καλλιτέχνης μπορεί να δημιουργήσει ψηφιακά και να πουλήσει το έργο του ως αποκλειστικό, ακριβώς όπως ένας πίνακας. Ο Beeple, γνωστός ψηφιακός δημιουργός, πούλησε ένα ψηφιακό του έργο για 69 εκατομμύρια δολάρια, κάτι που πριν από λίγα χρόνια θα έμοιαζε αδιανόητο.
Αξίζει να αναφέρουμε την περίπτωση της Loish (Lois van Baarle), Ολλανδής καλλιτέχνιδας με παγκόσμια φήμη. Χωρίς να βασιστεί ποτέ σε παραδοσιακά μέσα, δημιούργησε ένα εντυπωσιακό χαρτοφυλάκιο αποκλειστικά ψηφιακών έργων και έχει εμπνεύσει χιλιάδες νέους καλλιτέχνες να εκφραστούν ψηφιακά.
Ωστόσο, δεν λείπει και η αμφισβήτηση. Υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν πως η ψηφιακή τέχνη "λείπει" από την υλικότητα της παραδοσιακής δημιουργίας. Όμως αυτή η άποψη παραβλέπει το γεγονός ότι η τέχνη είναι πάνω απ' όλα έκφραση, όχι το μέσο που χρησιμοποιείται. Η έμπνευση, η πρόθεση και η φαντασία παραμένουν οι ίδιες – μόνο τα εργαλεία αλλάζουν.
Η νέα εποχή φέρνει ακόμη έναν παίκτη: την τεχνητή νοημοσύνη. Εργαλεία όπως το DALL·E, το Midjourney ή το Runway δίνουν σε κάθε άνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργήσει εικόνες μέσω κειμένου. Αυτό δημιουργεί νέα ηθικά και καλλιτεχνικά ερωτήματα:
Είναι τέχνη ένα έργο που "δημιουργήθηκε" από υπολογιστή; Ποιος είναι ο καλλιτέχνης σε αυτή την περίπτωση;
Η ψηφιακή τέχνη δεν είναι υποκατάστατο της παραδοσιακής. Είναι μια νέα διάσταση έκφρασης. Ανοίγει τον χώρο για νέες φωνές, νέες μορφές, νέες ερωτήσεις. Είναι εδώ για να μείνει και για να εμπνεύσει. Αν αγαπάς την τέχνη, μην μείνεις στο πώς φτιάχνεται. Στάσου σε αυτό που νιώθεις όταν τη βλέπεις. Εκεί είναι η ουσία — είτε η εικόνα γεννήθηκε με πινέλο, είτε με pixel.